Metaverse – co to jest i jak to działa?
Metaverse to jeden z najgorętszych tematów ostatnich miesięcy. Co to jest metaverse? Jak działa? Jak wejść do metaverse? – takie pytania padają coraz częściej, więc przygotowaliśmy artykuł, który oprowadzi Cię po świecie niedalekiej przyszłości.
Metaverse podobno ma zmienić oblicze internetu, a dowodem wiary w kolosalny sukces metaświata jest zmiana, jakiej w 2021 r. dokonał szef Facebooka, Mark Zuckerberg, ogłaszając nową nazwę firmy: Meta.
Zobacz, czym jest metaverse i jakie zmiany przyniesie ta innowacyjna koncepcja.
Co to jest metaverse?
Metaverse po polsku nazywany bywa metawersum lub metaświatem. Jest to koncepcja obejmująca współistnienie wielu wirtualnych światów 3D, w których funkcjonują ludzie. W metaverse żywych ludzi reprezentują ich awatary, które spędzają czas podobnie jak my: pracują, bawią się, spotykają ze znajomymi i, oczywiście, dokonują zakupów.
Aby wejść do metaświata i tam funkcjonować, potrzebne są specjalne zestawy w technologii VR (rzeczywistości wirtualnej ) lub AR (rzeczywistości rozszerzonej).
Obecnie istnieje kilka osobnych platform oferujących wirtualne światy nazywane „metaversami”. Nadal jednak nie jest to jedna, uniwersalna platforma, choć optymiści zakładają, że rozwój metaverse zmierza właśnie w tym kierunku dzięki technologii blockchain i nowej generacji internetu, web3.
Jak powstał metaverse?
„Metaverse” to termin stworzony przez Neala Stephensona w powieści science fiction „Zamieć” wydanej w 1992 roku. W książce Stephensona Metawersum to wirtualny świat, istniejący równolegle do świata rzeczywistego.
Pojęcie „metaverse” łączy dwa słowa:
„meta” – wg. Słownika Języka Polskiego PWN termin ten wskazuje „wyższy stopień, następstwo lub zmienność czegoś"
„verse” – „wszechświat”.
Definicja metaverse wciąż ewoluuje. Metaświat nadal się kształtuje, więc powstają różne sposoby definiowania tej rzeczywistości
– mówi Benjamin Bertram Goldman, producent wykonawczy w Ethic i doradca ds. metaverse w kilku organizacjach. Goldman przypuszcza, że w miarę rozpowszechniania tej koncepcji, pod parasolem pojęcia „metaverse” będzie pojawiało się coraz więcej projektów, biznesów i produktów.
Coraz więcej firm technologicznych chce zarabiać na modzie na metaverse. Zdaniem Goldmana jest to zjawisko podobne do gorączki złota.
Dobrym punktem odniesienia może być spojrzenie na rozwój rynku gier. Wszystko zaczęło się od gier zręcznościowych lub oferujących proste zadania do wykonania. Obecnie gry są rozgrywane na wielkich platformach społecznościowych, przyciągających miliony użytkowników, którzy się spotykają, by razem się bawić, nawiązywać relacje, wyrażać swoją indywidualność.
Wyobraźmy sobie, że ten trend utrzyma się przez kolejne 20, 30 czy 50 lat – jak wtedy będą wyglądały gry? Coraz bardziej ewoluujący rynek gier będzie rozszerzać się na zastosowania, które dziś są domeną innych platform internetowych
– mówi Goldman. – Wraz z rozwojem rynku, wzrośnie również liczba graczy, a ze wzrostem tej populacji zwiększą się możliwości zarabiania dzięki usługom lub przedmiotom sprzedawanym w grach. Tak obecnie wygląda rozwój wirtualnego rynku, który z czasem doprowadzi do powstania metaświata.
Facebook i metaverse
Facebook położył fundamenty pod metaverse już w 2019 roku, uruchamiając społeczny świat VR o nazwie Facebook Horizon Worlds. W kolejnych latach firma łączyła różne aplikacje i technologie, aby w 2021 r. oficjalnie zmienić nazwę na Meta Platforms, Inc. (Meta).
Mark Zuckerberg oficjalnie potwierdza, że przyszłość firmy widzi w rozwoju metaverse.
W dokumencie Founder’s Letter opublikowanym w 2021 r. Zuckerberg napisał, jak widzi przyszłość:
„W metaverse będzie można robić niemal wszystko, co tylko można sobie wyobrazić: spotykać się z przyjaciółmi i rodziną, pracować, uczyć się, bawić, robić zakupy, tworzyć, a także zdobywać zupełnie nowe doświadczenia, które różnią się od tego, jak dziś postrzegamy komputery czy telefony”.
Zuckerberg ogłosił akcjonariuszom, że ambicje firmy będą wymagały znacznych kwot, które w ciągu najbliższych kilku lat zostaną wydane na rozwój metaverse, a na stworzenie niektórych produktów potrzeba aż 15 lat inwestowania.
Oczywiście wszystko służy zwiększeniu dochodów spółki – Mark Zuckerberg przewiduje, że działania e-commerce w metaświecie będą generować ogromne przychody, m.in. pochodzące ze sprzedaży wirtualnych usług i produktów oraz że z komercyjnych możliwości metaświata będzie korzystać ponad miliard ludzi.
Krytycy tej koncepcji zwracają uwagę, że firma zamiast przeznaczać ogromne środki na budowanie wirtualnych światów, mogłaby zająć się realnymi problemami i skupić na kwestii bezpieczeństwa w swoich sieciach społecznościowych.
Kto rozwija metaverse?
Poza Meta także kilka innych firm rozwija metaverse, wykorzystując do tego własne platformy i tworząc innowacyjne wirtualne światy.
Epic Games
Epic Games to firma, która stworzyła i doprowadziła do sukcesu grę Fortnite. Spółka posiada także wiele innych gier bazujących na wirtualnych doświadczeniach.
Epic Games zapowiada kontynuację rozwoju metaverse dzięki ogłoszonej na początku tego roku inwestycji – Sony i KIRKBI włożą 2 mld dolarów (artykuł w j. ang.) w przyszłość cyfrowej rozrywki.
Microsoft
Głównym wejściem Microsoftu do świata metaverse jest platforma Teams, która zapewnia solidne podstawy „do łączenia świata cyfrowego i fizycznego”.
Apple
Apple może wywrzeć wpływ na rozwój metaverse dzięki zaangażowaniu w tworzenie urządzeń, które łączą wirtualną i rozszerzoną rzeczywistość. Wielu potencjalnych klientów już czeka na gogle Apple VR/AR.
Istniejące platformy metaverse
Istnieje już kilka platform oferujących użytkownikom różnorodne doświadczenia i możliwości działań z obszaru metaverse. Obecnie platformy skupiają się na rozwoju gier lub na wymianie kryptowalutowej. Poniżej opisujemy kilku najważniejszych twórców rynku metaverse w obecnej formie.
Fortnite
Fortnite to gra survivalowa, w której walczy przeciw sobie 100 graczy jednocześnie. Firma Epic Games wydała grę w 2017 r., obecnie jest to najpopularniejsza gra typu battle royale. Może pochwalić się ponad 80,4 milionami aktywnych użytkowników., każdego dnia jednocześnie walczy w niej ok. 4 milionów graczy.
Ludzie logują się na tej potężnej platformie nie tylko po to, by grać. Fortnite to miejsce, gdzie się spotykają, a także wydają pieniądze (np. na wyjątkowe postaci, umiejętności itp.). Mają możliwość uczestniczenia w wyjątkowych wydarzeniach, np. latem 2021 r. na platformie Fortnite odbył się koncert Ariany Grande.
Roblox
Roblox to platforma metaverse, na której użytkownicy współtworzą grę, kreując nowe postacie, przedmioty i miejsca, itd. Gra jest bezpłatna, ale w obiegu jest też wirtualna waluta. Na Robloxie gra ponad 100 mln osób miesięcznie.
Roblox umożliwia wyjście poza świat gier, np. w „Party Place” na Robloxie użytkownicy mogą organizować własne imprezy, a dom mody Gucci stworzył oficjalną przestrzeń o nazwie Gucci Town, którą można swobodnie odwiedzać, a nawet dokonywać tam zakupów wirtualnych dóbr. Inne główne platformy metaverse obejmują m.in. opartą na blockchainie grę SANDBOX, piłkarski hub Sorare i wirtualny świat eksploracji kosmosu HyperVerse.
AR i VR w metaświcie
Technologię rozszerzonej rzeczywistości (AR) i wirtualnej rzeczywistości (VR) są kluczowe dla rozwoju metaświata, ponieważ umożliwiają dostęp do immersyjnych doświadczeń na platformach metaverse.
Technologia VR pozwala doświadczyć wrażeń zmysłowych podczas poruszania się po świecie metaverse – można np. usłyszeć znany dżingiel i odbierać bodźce podczas dotykania wirtualnego przedmiotu. Technologia AR natomiast czerpie elementy z wirtualnego świata metaverse i mapuje je na świat rzeczywisty.
– Firmy takie jak Snap i Niantic robią fascynujące rzeczy z technologią AR, a Meta ma bardzo interesujące koncepcje sprzętu VR – mówi Goldman. – Choć VR i AR same w sobie nie są częścią metaświata, to obie technologie prawdopodobnie odegrają znaczącą rolę w dostępie do niego.
Na pewno nowy typ doświadczeń w wirtualnym świecie będzie wymagał zmiany w podejściu do działań marketingowych i stworzenia nowych form marketingu cyfrowego, w nowych kierunkach rozwinie się obszar content marketingu. Również personal branding może zyskać zupełnie nowe oblicze.
Kryptowaluty i metaverse
Kryptowaluty oraz niewymienialne tokeny (non-fungible token, NFT) mogą stanowić ekonomiczne podwaliny połączonego metawersum.
Aby stworzyć trwałą, międzyplatformową, wirtualną własność mienia, towarów i tożsamości, potrzebujemy nowej infrastruktury ekonomicznej i technologicznej, którą pewnego dnia mogą zapewnić kryptowaluty
– mówi Goldman. – NFT i krytpowaluty można wykorzystywać np. w grach, które pozwalają na podłączenie portfela, co daje możliwość odblokowania przedmiotów lub zdobycia wyjątkowych doświadczeń.
Doradca ds. metaverse twierdzi, że marki mogłyby tworzyć tokeny takie jak odznaki POAP (Proof of Attendance Protocol, POAP – unikalne identyfikatory NFT potwierdzające udział w specjalnych wydarzeniach) i dystrybuować je w formie kryptowaluty. Na przykład, jeśli ktoś uczestniczył w koncercie Ariany Grande w Fortnite, odznaka POAP może pomóc mu odblokować przyszłe nagrody.
POAP może też być wykorzystany w czysto praktyczny sposób, np. jeśli kiedyś ludzie będą pracować w metaświecie, odznaka POAP może stanowić potwierdzenie ich obecności w pracy
– mówi Goldman.
Jak wejść do metaverse?
Progiem wejścia do metaverse jest posiadanie urządzenia, które pozwala w pełni doświadczać tzw. immersyjności metaświata – zanurzyć się w im w niemal realistyczny sposób. Wprawdzie można już uczestniczyć w wirtualnych koncertach lub dowolnie modyfikować wygląd swojego awatara, ale wciąż jesteśmy w początkowej fazie rozwoju metaverse.
Postęp technologiczny coraz bardziej przybliża nas do wejścia do metaverse. Na rynku są już dostępne niedrogie zestawy słuchawkowe VR, a przyjazne twórcom narzędzia do tworzenia oprogramowania wirtualnej rzeczywistości ułatwiają budowanie metaświatów.
Musimy patrzeć na rozwój metaverse w długiej perspektywie czasowej – Jest to technologia, która zmieni cywilizację, podobnie jak zrobił to internet. Dopiero jednak po dziesięcioleciach, a może nawet stuleciach zobaczymy jej prawdziwą formę i zrozumiemy, co ze sobą niesie
– mówi Goldman.
Przyszłość metaverse
Przyszłość metaverse nie jest oczywista – nie wiemy, jak szybko będzie rozwijać się technologia ani tego, które platformy osiągną sukces. Według Goldmana stoimy jednak przed możliwością stworzenia świata, który będzie bardziej sprawiedliwy i urozmaicony.
W metaświecie będziemy eksperymentować z zupełnie nowymi modelami ekonomicznymi i społecznymi, które są nie do wdrożenia w świecie rzeczywistym – mówi. – Realizacja tej wizji będzie wymagała ciężkiej pracy i zaangażowania społecznego, ponieważ z pewnością pojawią się także podmioty kierujące się wyłącznie żądzą zysku i władzy, niezważające na istotę dobra wspólnego.
Obawy związane z metaverse
Metaverse niesie ze sobą szereg kontrowersji i obaw.
Bezpieczeństwo
Większość obaw dotyczy kwestii bezpieczeństwa użytkowników. Internet i media społecznościowe łączą ludzi i dają nieograniczony dostęp do informacji, ale zarazem niosą ryzyko uzależnienia. Trzeba też pamiętać o możliwych nadużyciach. Specyfika metaverse, bazująca na totalnym zanurzeniu w rzeczywistości alternatywnej, również może rodzić nowe zagrożenia.
– Wydarzenia w wirtualnym świecie wydają się o realne, wywołują wrażenie, jakby naprawdę dotyczyły osoby gracza – mówi Goldman. – Spotkania w wirtualnym świecie są o wiele bardziej angażujące i wzbogacające niż rozmowy online, dlatego też rośnie ryzyko nadużyć, a skutki ewentualnego nękania i zastraszania mogą być znacznie bardziej odczuwalne.
Ochrona prywatności
Kolejnym problemem jest ochrona prywatności. Ze względu na charakter urządzeń wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości, prawdopodobnie gromadzone będą dane biometryczne użytkowników. Patrząc na to, jak dziś działa reklama ukierunkowana (m.in. dzięki śledzeniu odwiedzanych stron i innych zachowań użytkowników w sieci), możliwe jest, że dane biometryczne będą wykorzystywane w metaświecie w podobny sposób.
Dr David Reid, profesor AI i Spatial Computing na Liverpool Hope University, mówił w wywiadzie (w j. ang.): – Pomyślcie o ilości danych, które obecnie firmy gromadzą w sieci. W Metaverse danych będzie nieporównanie więcej.
Jednym z najbardziej znanych krytyków koncepcji metaverse Zuckerberga jest Elon Musk, który inaczej widzi przyszłość technologii.
Podsumowanie
Choć technologie prowadzące do stworzenia metaświata rozwijają się bardzo dynamicznie, nadal nie wiemy, dokąd nas zaprowadzi ta ścieżka. Metaverse to nowe szanse i nowe ryzyka oraz możliwości, których jeszcze nie znamy.
Warto śledzić rozwój metaverse. Co to naprawdę dla nas znaczy i jak odnajdziemy się w nowej rzeczywistości, pokaże dopiero przyszłość.
Kasia Lankiewicz
Specjalista SEO
