Jak stworzyć NFT i co trzeba wiedzieć o emisji tokenów
Od momentu, gdy Kevin McCoy stworzył pierwszy niewymieniany token (non-fungible token, NFT) w 2014 roku, to rozwiązanie robi furorę m.in. w świecie sztuki, a ceny dzieł NFT osiągają niebotyczne kwoty.
Sprzedażą dzieł cyfrowych poświadczonych NFT zajmują się dziś najbardziej uznane domy aukcyjne, jak np. Christies, powstają platformy dedykowane tylko tej sztuce (np. ArtNet). Polski dom aukcyjny, Desa Unicum, też zapowiada uruchomienie sprzedaży na rynku NFT.
W tym artykule omówimy podstawy NFT i pokażemy zarówno korzyści, jak problemy związane z funkcjonowaniem tego rynku i związaną z nim technologią blockchain. Powiemy też, jak stworzyć własny token NFT i jak wprowadzić go na na rynek.
Token NFT – co to jest?
Niewymienialny token (NFT) to unikalna cyfrowa jednostka przechowywana w blokach danych (blockchain). NFT może reprezentować różne dobra i aktywa, zarówno materialne jak i niematerialne, i pozwala na wprowadzenie ich do obrotu handlowego. "Niewymienialność" w tym przypadku oznacza wyjątkowość, unikatowość danych przypisanych do tokena.
Token kryptograficzny, wykorzystując technologię blockchain, poświadcza, że dany plik jest oryginalny. Dzięki NFT dowolna praca cyfrowa (np. grafika, zdjęcie, wideo, audio, dowolna forma multimedialna) może być szeroko udostępniana, a wbudowany w plik zapis danych chroni dobra właściciela (jest swoistym dowodem zakupu) oraz zapobiega fałszowaniu pliku.
Tokeny NFT umożliwiają jednoznaczne potwierdzenie autorstwa danego pliku i zarazem umożliwiają wymianę handlową plików cyfrowych.
Warto dodać, że obiektem NFT mogą stać się nie tylko dzieła sztuki, ale także wydarzenia (ich cyfrowe zapisy), tweety, memy, albumy muzyczne i wszystko, co autor uznał za godne uwiecznienia i w czym dostrzeże rynkową wartość.
Co łączy NFT i rynek sztuki?
Sztuka cyfrowa jest coraz bardziej popularna. Nawet uznani artyści wykorzystują możliwości nowych mediów, np. 84-letni malarz David Hockney, który tworzy cyfrowe prace na iPadzie. Mimo że istnieje wiele formatów prezentacji cyfrowych dzieł, bez NFT nie ma sposobu na potwierdzenie ich oryginalnego pochodzenia.
W przypadku fizycznego dzieła sztuki, jego autentyczność i wartość rynkowa może być zweryfikowana przez specjalistów, trudno jednak postąpić tak z plikiem cyfrowym. Kiedy wirtualne dzieło zostaje sprzedane, nie ma możliwości, by odróżnić oryginał od kopii – plik można łatwo pobrać, skopiować lub zmodyfikować.
Ponieważ oryginalna lokalizacja NFT jest zapisana w łańcuchu bloków, nie ma możliwości zmiany żadnej zawartej w nim wartości, w tym danych właściciela pliku. Każdy kod NFT jest autentyczny i nie może być zmieniony bez pozostawienia nieusuwalnego śladu.
Można oczywiście skopiować dowolny plik, ale tylko jeden podmiot może być właścicielem lokalizacji NFT. Pobieranie obrazu bez zakupu NFT jest jak kupowanie reprodukcji Mona Lisy: możesz cieszyć się pięknem dzieła, ale nie możesz rościć sobie do niego praw.
NFT to swoisty dowód własności oparty na inteligentnych procesach obliczeniowych. Ta gwarancja bezpieczeństwa zachęciła wielu kolekcjonerów do zwrócenia się w stronę rynku NFT. Co to zmieniło na rynku sztuki? Otóż wielu niezależnych artystów coraz chętniej tworzy w przestrzeni wirtualnej, a ten trend jest wzmacniany dzięki tworzeniu kolejnej generacji internetu, zdecentralizowanej sieci web3.
Wraz z rosnącą popularnością NFT zaczęły powstawać wirtualne galerie i platformy prezentujące cyfrową sztukę, m.in. OpenSea, Rarible i Nifty Gateway. Można tam zarówno kupować dzieła NFT, jak i je sprzedawać.
Wskazówka:
Jeśli chcesz zabezpieczyć swoje prawa do dzieła cyfrowego, ale nie czujesz się jeszcze na siłach, aby wygenerować własny token, prześlij swój plik na platformę DeviantArt, a otrzymasz powiadomienie, jeśli i kiedy ktoś spróbuje ją wykorzystać, tworząc token NFT na publicznym blockchainie. Technologia oparta na AI przeskanowała już ponad 270 milionów tokenów NFT.
Jakie są zalety i wady NTF?
Dostępność tokenów NFT to idealne rozwiązanie dla kreatywnych ludzi, którzy chcą bezpiecznie publikować swoje prace w sieci i na tym zarabiać. Prosty, bezpieczny, zdecentralizowany rynek sprzedaży oryginalnych prac cyfrowych daje artystom szerokie pole do popisu i możliwość czerpania korzyści finansowych.
Oto kilka głównych plusów i minusów rynku NFT:
Plusy
1. Wzrost wartości rynku NFT
Najdroższe dzieła NFT osiągają zawrotne kwoty, a sam termin "NFT" został uznany za angielskie "słowo roku 2021". Rynek NFT eksplodował z wartości 100 milionów dolarów w 2020 r. do ponad 40 miliardów dolarów w 2021 r. (dane agencji Bloomberg).
Dziś nawet platformy mediów społecznościowych mówią o NFT, np. pojawia się możliwość zamieszczania kolekcji NFT na Instagramie (firma Meta prowadzi wewnętrzne testy NFT w ramach budowanego systemu Metaverse).
2. Inspiracja i szansa dla artystów
Rynek NFT przyciąga graczy, artystów, celebrytów i wielkie marki – wszyscy szukają nowych, kreatywnych możliwości.
Artyści i twórcy wykorzystują okazję do tworzenia w różnorodnych formatach. Na rynku NFT innowacyjność stanowi zarazem potencjał, można sprzedawać wszystko: od zdjęć i unikalnych grafik 3D, po memy i tweety.
Rynkiem cyforwy interesują się nie tylko duże firmy i wielcy twórcy, NFT otwiera drzwi do kariery i pieniędzy także przed nieznanymi nikomu grafikami, ilustratorami i artystami cyfrowymi, którzy mogą szukać możliwości tworzenia zasobów wirtualnych na zamówienie.
3. NFT pozwala docierać do nowych grup odbiorców
Rozwijanie profesjonalnej sieci kontaktów jest ważną częścią pracy zarówno na fizycznych, jak i cyfrowych rynkach sztuki. Zbudowanie grupy wiernych odbiorców i wielbicieli wymaga czasu, ale na początku kariery jest równie ważne jak sprzedaż.
Nawet jeśli dopiero zaczynasz, warto załączać swoje kolekcje NFT w portfolio online i w mediach społecznościowych, aby pokazać, że dobrze rozumiesz nowe trendy w świecie sztuki.
Minusy
Podobnie jak w przypadku wielu innych branż, które ewoluują w kierunku nadchodzącej rewolucji kryptowalutowej, szum wokół NFT spotyka się też z rosnącym sceptycyzmem.
1. Zmienne opłaty gazowe
Od tworzenia tokenów po ich sprzedaż, każda transakcja oparta na blockchainie i walucie takiej jak ether wymaga opłat za gaz, które potrafią być bardzo zmienne. Wysokość opłat za gaz może zaskoczyć osoby przekonane, że da się wejść na rynek bez żadnych kosztów. Wiele platform pozwala przenosić opłaty na nabywcę, ale trzeba być świadomym konieczności ich ponoszenia.
2. Brak stabilności na rynku NFT
Nie warto naiwnie zakładać, że kolekcjonerzy tylko czekają, aż stworzysz NFT, aby, licząc na przyszłe zyski, czym prędzej zainwestować w Twój token. Chociaż dane robią wrażenie, to rynek NFT wciąż jest niedojrzały i niestabilny. Obecnie trudno jest zakładać, jakie korzyści będzie przynosił handel NFT, a wielu kolekcjonerów coraz ostrożniej podchodzi do inwestowania.
3. Kontrowersje środowiskowe
Większość rynków NFT działa w oparciu o energochłonną technologię blockchain, która pozostawia spory ślad węglowy w środowisku. W związku z tym istnieje wiele platform i twórców, którzy domagają się emisji czystych NFT. To ważny problem, na jego rozwiązanie liczą także twórcy metaverse oraz nowej generacji internetu web3.
NFT – 5 przykładów sukcesów rynkowych
Oto kilka najbardziej znanych transakcji i prac na rynku NFT:
1. Ponderware Mooncat #21, 2017r.
MoonCats są najstarszą sztuką NFT zbudowaną na blockchainie Ethereum. Postały w 2017 roku, zanim powstał termin "NFT". To dzieło jest jednym z pierwszych MoonCatów, jakie wyemitowano. Do 2021 r. kolekcja MoonCats osiągnęła 25 440 prac, obecnie ma znaczną wartość rynkową i historyczną dla kolekcjonerów.
2. Rewind Collective Double Exposure – Frida #1, 2021 r.
Praca Double Exposure – Frida #1 sprzedana została na premierowej aukcji NFT w 2021 r. przez ArtNet. Praca odzwierciedlająca poszukiwania tożsamości artystki Fridy Kahlo zawiera jej "podwójną ekspozycję", a nabywca dzieła cyfrowego otrzymał także fizyczny wydruk. Twórcy z Rewind Collective to grupa artystyczna, której misją jest promowanie kobiet oraz artystów mniejszościowych w sferze sztuki cyfrowej.
3. Pak Mass Banner, współwłasność, 2021 r.
Cyfrowa praca The Merge by Pak to najdroższy token NFT sprzedany w 2021 roku. Co ciekawe, ta praca została podzielona na 266 445 unikalnych cyfrowych jednostek, a każda mogła zostać kupiona niezależnie. Na platformie Nifty Gateway jednostki zostały sprzedane za łączną wartość 91,8 mln dolarów aż 28 tys. nabywcom.
4. Finestrares (Jason Rosenstein), Salvadore Pepe – Series 13- Rarepepe, 2017 r.
Kolekcja Rare Pepe Rosensteina składa się z 20 prac wycenianych na 20-40 milionów dolarów. Salvadorpepe-Series 13, hołd dla sztuki surrealistycznej, był częścią pierwszej oficjalnej aukcji Art Ne (Art NFT: The Beginnings) w 2021 r. Jest to pierwsze dzieło NFT zaprezentowane w muzeum sztuki nowoczesnej.
05. Beeple Everydays, The First 5,000 Days, 2007-2021 r.
Dzieło NFT, Everydays, The First 5,000 Days autorstwa Beeple'a było pierwszym tokenem NFT sprzedanym przez duży dom aukcyjny, Christie’s. Beeple, czyli Mike Winkelman, zrobił ten unikalny cyfrowy kolaż, łącząc 5 tys. zdjęć, które tworzył i łączył dzień po dniu, od 2007 roku.
Jak stworzyć NFT?
Przedsięwzięcie, jakim jest stworzenie NFT, wymaga dobrego przygotowania. Poniżej prezentujemy kolejne etapy procesu tworzenia NFT.
1. Stwórz portfel kryptowalutowy
Zanim pomyślisz, jak stworzyć NFT, skonfiguruj swój cyfrowy portfel (ang. digital wallet, e-wallet).
Portfel cyfrowy lub elektroniczny to system oprogramowania, który może być używany do realizacji transakcji na rynku NFT. Cyfrowe portfele przechowują waluty (w tym kryptowaluty), NFT i informacje o płatnościach, umożliwiając szybkie i bezpieczne zakupy online.
Aby stworzyć cyfrowy portfel, musisz zainstalować aplikację do obsługi cyfrowych portfeli, najpopularniejsze to: Coinbase i Metamask.
Na stronach Coinbase możesz też znaleźć proste wyjaśnienie dostępnych możliwości w zakresie form portfeli kryptowalutowych i ich zabezpieczeń.
2. Dodaj kryptowaluty
Podstawowym rozwiązaniem na rynku NFT są kryptowaluty – bezpieczna zdecentralizowana forma płatności oparta na technologii blockchain. Główną kryptowalutą wymienianą na rynku NFT jest ether (ETH, waluta platformy Ethereum), którą można kupić bezpośrednio na Metamask.
3. Wybierz platformę
Aby tworzyć i sprzedawać własne NFT, trzeba wybrać platformę (ang. marketplace). Do najpopularniejszych należą m.in. Rarible i OpenSea, ale jest też wiele innych.
Oba wspomniane wyżej rynki oferują tzw. "leniwe bicie (monet)" (ang. “lazy minting”) , dobre rozwiązanie dla początkujących, które pozwala użytkownikom przenieść na kupującego opłatę za wirtualna emisję tokenów (w terminologii NFT jest to proces porównywany do bicia monet).
Koszty:
Wchodząc na rynek, zapłacisz jednorazową opłatę wstępną (która waha się od 30 do 400 dolarów).
Po zrealizowaniu transakcji platformy pobierają opłaty serwisowe (zazwyczaj ok. 2,5% wartości sprzedaży).
4. Podłącz portfel cyfrowy
Aby zalogować się na wybranym rynku, musisz podłączyć swój cyfrowy portfel. Po połączeniu, zostaniesz przeniesiony do pulpitu nawigacyjnego na platformie, gdzie możesz zarówno odkrywać istniejące kolekcje NFT, jak i tworzyć własne.
5. Prześlij plik
Wykonaj kilka prostych ruchów:
Kliknij w przycisk "Utwórz" (“Create”).
Zaznacz, czy chcesz sprzedać dzieło tylko raz czy sprzedać je w wielu kopiach.
Wybierzesz walutę blockchain, której chcesz użyć do wybicia swojego NFT (opcja dostępna w zależności od wybranej platformy).
Prześlij swój plik.
6. Wystaw NFT na sprzedaż
Zanim przekształcisz swój plik cyfrowy w token NFT (w procesie emisji tokenu), podejmij kilka decyzji:
Określ cenę Emitując swój token, możesz ustalić stałą cenę, pozwolić użytkownikom na licytację lub ustawić aukcję czasową. Przy ustalaniu ceny weź pod uwagę kurs wybranej kryptowaluty.
Zdecyduj, czy chcesz dołączyć dodatkowe aktywa cyfrowe Chociaż nie jest to obowiązkowe, wielu artystów decyduje się wysłać nabywcy dzieła coś, co ma dodatkową wartość, np. grafikę w wysokiej rozdzielczości lub dodatkowe materiały.
Zorganizuj swoją kolekcję Zastanów się, czy planujesz stworzyć osobne kolekcje dla różnych serii plików, czy chcesz trzymać się domyślnej kolekcji na platformie.
7. Wybierz sposób emisji NFT
Na tym etapie dochodzi do "wybicia", czyli uwierzytelnienie Twojego NFT. Musisz albo uiścić opłatę za gaz (ang. gas fee) – opłatę, którą płacisz Ethereum, aby zakończyć proces tworzenia – albo zdecydować się na proces "lazy minting".
Opłaty za gaz zmieniają się w zależności od rynku. Lazy minting odkłada w czasie uiszczenie tej opłaty i przenosi ją na nabywcę (wtedy kupujący pokrywa cały koszt opłaty za gaz, czyli koszt wygenerowania łańcucha blockchain dla Twojego tokena).
8. Podaj tytuł i określ opłatę licencyjną
Podaj tytuł i przygotuj opis swojego tokenu NTF, aby oficjalnie pojawił się na rynku.
Po wybiciu swojego NFT możesz określić swoją opłatę licencyjną (do 50%). Każda transakcja związana z Twoim tokenem będzie rejestrowana na blockchainie, a Ty jako twórca będziesz nie tylko śledzić historię zmian własności, ale także otrzymywać wynagrodzenie za każdym razem, gdy token zostanie sprzedany.
9. Udostępnij NFT
Twój NFT jest gotowy do wprowadzenia na rynek. Po załadowaniu pliku cyfrowego, zatwierdź transakcję za pomocą portfela cyfrowego. W zależności od platformy, może zostać pobrana opłata wstępna.
10. Stwórz portfolio cyfrowe i zaprezentuj swoje NFT
Artyście działający na tradycyjnym rynku często prezentują swoje dzieła także w galeriach online. Aby wyeksponować prace wirtualne, warto stworzyć własną galerię sztuki cyfrowej.
Ciekawym przykładem takiej galerii jest strona Beeple zbudowana na platformie Wix. Beeple, czyli Mike Winkleman, to artysta sztuki cyfrowej, który zapoczątkował nową erę na rynku sztuki, sprzedając dzieło NFT Everydays, The First 5,000 Days za 69 milionów dolarów na aukcji w domu Christies.
Na stronie Beeple wykorzystano zaawansowane funkcje projektowe, aby zaprezentować imponujący zakres prac artysty. Osoby zainteresowane zakupem mogą płynnie przejść do jego kolekcji NFT, klikając w link "Collect".
Wskazówka:
NFT to nowe, dynamicznie rozwijające się zjawisko. Zachęcamy do stałego śledzenia zmian w branży, jeśli chcesz tworzyć i sprzedawać własne NFT.
Podsumowanie
Pokazaliśmy, czym jest NFT, dlaczego wzbudza tyle zainteresowania w świecie sztuki i jak zrobić NFT na własne potrzeby. To nowy, dynamicznie rozwijający się rynek, który będziemy z uwagą obserwować. Czekamy też na dzieła NFT naszych użytkowników, które będą eksponowane na platformie Wix.
Kasia Lankiewicz
Specjalista SEO
