Co to jest web3 i jak wygląda przyszłość internetu
U progu zmian, jakie ma przynieść web3, większość z nas zastanawia się, jak będzie wyglądać nowa era internetu. Web3 (nazywany czasem też web 3.0) z pewnością zmieni funkcjonowanie w sieci i sposób interakcji z odbiorcami – od tworzenia stron internetowych, po budowanie marki w sieci i działania marketingowe.
Koncepcja web3 dopiero się rozwija, ale już budzi gorące emocje. Ma zarówno zagorzałych zwolenników, jak i krytyków (wśród nich jest m.in. Elon Musk), którzy dyskutują o nadziejach, potencjalnych korzyściach i możliwych pułapkach związanych z internetem nowej generacji, a wiele firm już wdraża podstawowe elementy web3.
W tym artykule napiszemy, na czym polega ewolucja internetu i jaka jest definicja web3 – co to znaczy i jak nowa generacja internetu może wpłynąć na naszą rzeczywistość.
Web3 – co to znaczy?
Web3 to określenie odnoszące się do tworzonej obecnie infrastruktury internetowej, która – według zwolenników – ma zapewnić użytkownikom sieci większą niezależność w wielkich firm technologicznych. Jednym z głównych aspektów web3 ma być sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe.
W zakresie użyteczności, web3 będzie zbliżony do tego, z czego korzystamy teraz, ale rewolucyjna zmiana ma dotyczyć własności zamieszczanych treści. Podstawą web 3 będzie decentralizacja, czyli przechowywania i przekazywania informacji pomiędzy rozproszonymi serwerami. Nowa generacja internetu powstanie dzięki technologiom opartym na łańcuchach bloków (blockchainach), tokenach i kryptowalutach.
Według zwolenników tego rozwiązania docelowo mają zostać wyeliminowane wielkie platformy gromadzące dane i śledzące ruchy użytkowników, zniknie wszelka cenzura, a internet będzie bardziej transparentny i dostępny.
Jak powstała koncepcja web3?
Termin web3 (lub web 3.0) stworzył współzałożyciel Ethereum, Gavin Wood, w 2014 roku. Internet nowej generacji to koncepcja oparta na idei spopularyzowanej przez Tima Bernersa-Lee zwanej siecią semantyczną (semantic web).
W wywiadzie dla magazynu Wired (w j. ang.) z 2021 r. Wood swoją wizję web3 podsumował w prosty sposób: Mniej zaufania, więcej prawdy (Less trust, more truth).
Do stworzenia zdecentralizowanego systemu internetowego ma zostać wykorzystana technologia blockchain (powiązanych ze sobą zaszyfrowanych łańcuchów danych) oraz kryptowaluty. Pomysł web3 wywołuje duże zainteresowanie w sektorze biznesowym.
New York Times (w j. ang.) donosi, że firmy venture capital zainwestowały już ponad 27 mld dolarów w 2021 r. w projekty związane z kryptowalutami, a duża część tego budżetu ma zostać przeznaczona na budowę internetu nowej generacji.
Wiele firm interesuje się koncepcją web3 np.:
Portal Reddit przygotowuje się do technologii kryptowalutowej przez tokenizację punktów karmy.
Firma Nike niedawno zakupiła serwis RTFKT tworzący wirtualną modę, co wyraźnie mówi o przygotowaniach giganta odzieżowego do cyfrowej transformacji.
Oczywiście koncepcja web3 spotyka się również z mniej optymistycznym przyjęciem, a ponieważ sieć nowej generacji dopiero się kształtuje, nie sposób przewidzieć, czy ma przed sobą świetlaną przyszłość, czy raczej widmo klęski.
Dotychczasowa ewolucja internetu – jak rozwijała się sieć
Zanim wejdziemy w nową erę w historii sieci (web 3.0), przyjrzyjmy się cechom definiującym dotychczasowe generacje internetu: web 1.0 i web 2.0 i zobaczmy, jak się zmieniał.
Web1 (1991-2004)
Web 1.0 to internet, który znaliśmy w latach 90. Charakterystyczną cechą sieci Web 1.0 był jednokierunkowy model komunikacji: projektowaniem stron internetowych zajmowały się wykwalifikowane agencje, a użytkownicy korzystali ze statycznych stron online – przeznaczonych tylko do odczytu, bez możliwości komentowania artykułów i wchodzenia w interakcję z innymi odbiorcami.
Przeglądanie internetu przypominało po prostu czytanie gazet. Aby zobaczyć dawne oblicze sieci, zapraszamy na archiwalne strony (dostępne na stronie portalu Internet Archive) kilku głównych graczy tamtych czasów, takich jak AOL i Netscape w USA oraz Wirtualna Polska i Onet w Polsce.
Większość stron należała do dużych firm i to one decydowały o tym, co ma być publikowane. Treści generowane przez użytkowników stanowiły nieznaczną część internetu – i to jest największą różnicą pomiędzy web1 a web2.
Web2 (2004-dziś):
Web 2.0 to internet, z którego dziś korzystamy. Dzisiejsza sieć nazywana bywa „social web”, ze względu na silną rolę mediów społecznościowych. Internet drugiej generacji skoncentrowany jest na użytkowniku.
Rozwój web2 umożliwiły technologie takie jak Javascript, HTML5 i CSS3. Dzięki nim powstały wielkie serwisy (np. Facebook, Google czy YouTube) oraz platformy e-commerce, takie jak Amazon lub Allegro.
Epoka web2 opiera się na platformach rozwijanych dzięki treściom generowanym przez użytkowników, sieci społecznościowe, interakcje i interaktywne projektowanie, a kluczową rolę odgrywa content marketing. Przy tworzeniu stron online kładziony jest nacisk na ich użyteczność dla użytkowników i zasady projektowania UX (user experience).
Web2 to jednak nadal scentralizowany internet, a właścicielami i dystrybutorami danych są wielkie firmy technologiczne (np. Google i Meta). Korporacje gromadzą dane na temat naszych działań w sieci i wykorzystują je w marketingu cyfrowym, np. prezentując nam ukierunkowane reklamy.
W okresie Web 2.0 wzrosła dostępność internetu przez urządzenia mobilne a wraz z nią – znaczenie marketingu mobilnego. Nieograniczona możliwość korzystania z sieci zrewolucjonizowała sposób, w jaki użytkownicy wchodzą w interakcje, odbierają i tworzą treści, kupują towary i usługi – wszystko jest w zasięgu ręki, dostępne non stop i przez przyjazny dla użytkownika interfejs.
Komponenty i funkcje web3
Jest jeszcze zbyt wcześnie, aby dokładnie zdefiniować przyszłość web3. Co to zmieni w dostępie do sieci, na ile upowszechni się model decentralizacji, jak nadchodzące zmiany wpłyną na biznes e-commerce – to wszystko pokaże przyszłość.
Możemy zobaczyć, jak dzisiejsze innowacje technologiczne zapowiadają rozwój web3 i czym nowa generacja internetu będzie się ona różnić od sieci, którą znamy dzisiaj. Następujące technologie są motorem napędowym web3:
Technologia blockchain
Rozwiązanie blockchain (łańcuchów bloków) opiera się na bezpiecznym szyfrowaniu danych i ma stać się siłą napędową decentralizacji obecnej sieci. Technologia ta umożliwia użytkownikom tworzenie, przechowywanie i bezpieczne zarządzanie danymi bez pośredników.
Decentralizacja
Blockchain pozwoli przechowywać dane w sposób rozproszony w wielu miejscach i dystrybuować je bez centralnego organu, co uniezależni użytkowników od nadzoru wielkich korporacji. Wielkie firmy technologiczne (np. Meta i Google) stracą kontrolę nad danymi na temat zachowań użytkowników w sieci i nie będą mogły wykorzystywać informacji w ukierunkowanym marketingu.
Sztuczna inteligencja
Zaawansowane uczenie maszynowe umożliwi inteligentną interakcję pomiędzy aplikacjami i interfejsami danego użytkownika.
Kryptowaluta
Bezpieczna, zdecentralizowana waluta oparta na technologii blockchain (jak np. ether lub bitcoin) w dużej mierze zastąpi waluty krajowe i operatorów płatności, z których usług obecnie korzystamy w web2.
Zdecentralizowane finanse (DeFi)
Koncepcja zdecentralizowanych finansów (DeFi) opiera się na eliminacji pośrednictwa firm finansowych w transakcjach online; ma to zostać osiągnięte przy użyciu technologii opartej na blockchain i kryptowalutach.
Zdecentralizowane organizacje (DAO)
Zdecentralizowana autonomiczna organizacja (ang. decentralized autonomous organization, DAO), czyli społeczności tworzone przez użytkowników, wolne od scentralizowanego przywództwa, wspólnie zarządzające działami organizacji. Przykładem obecnego działania DAO mogą być grupy inwestorów używające kryptowalut do zakupu kolekcji NFT, inwestowania w startupy itp.
Zdecentralizowane aplikacje (DApp)
Zdecentralizowane aplikacje internetowe web3 (DApp, decentralized application) będą działać w sieciach P2P blockchain. Obecnie jeden podmiot (na ogół wielka korporacja) kontroluje to, co zamieszczane jest w sieci, w przyszłości zaś użytkownicy DApps będą mogli jednocześnie zarządzać treściami i kontrolować je bez ingerencji stron trzecich.
Autonomia użytkowników
Zdecentralizowana sieć trzeciej generacji da użytkownikom większą niezależność, ułatwiając im tworzenie pozbawionej cenzury, zdemokratyzowanej sieci, w której każdy może być współwłaścicielem i współtwórcą.
Anonimowość użytkowników
Dzięki zwiększonemu bezpieczeństwu danych w technologii blockchain, web3 utrudni korporacjom dostęp do danych osobowych i historii zachowań użytkowników w sieci. Technologie AI pozwolą użytkownikom tworzyć cyfrowe awatary w web3.
Jak dziś wygląda koncepcja web3?
Wiele stosowanych już technologii pasuje do koncepcji web3. Chociaż żadna z tych innowacji nie reprezentuje w pełni rozwiniętego ekosystemu web3, powoli budują one przyszły krajobraz sieci.
Rozwój metaverse
Metaverse to pojęcie, które rozpala wyobraźnię i intryguje swoimi możliwościami, otwierając nowe perspektywy. Interaktywna, wciągająca i uniwersalna platforma mediów społecznościowych ma wykreować nowy wirtualny świat dla użytkowników i stać się nowym źródłem dochodów dla firm, a marketing cyfrowy oraz content marketing zyskają nowe oblicze.
Chociaż niewiele wiemy o dalszych kierunkach rozwoju i szansie na sukces idei metaverse, wiele firm już eksperymentuje z technologią VR i AI, aby zapewnić przyszłość swojej marce w wirtualnej rzeczywistości. Firmy inwestują w zaistnienie w metaverse, np. domy mody Balenciaga, Prada i Thom Browne wypuściły cyfrowe kolekcje mody dla awatarów, w 2021 r. wystawą No Fear in Trying (tekst w j. ang.) rozpoczął działalność Institut, pierwsza globalna platforma sztuki NFT.
Idea NFT
Niewymienialne tokeny (ang. non-fungible token, NFT) to unikalne jednostki danych przechowywane w łańcuchu bloków. Tokeny zrewolucjonizowały już przemysł gier, kolekcjonerstwa i sztuki, gwarantując uwierzytelnioną własność plików cyfrowych. Dziś wielu artystów tworzy i sprzedaje NFT za kryptowaluty lub prezentuje je w cyfrowych portfolio.
Inwestowanie w kryptowaluty
Trudno nie zauważyć rosnącej popularności kryptowalut (tekst w j. ang.). Od czasu wprowadzenia bitcoina w 2009 r. wiele osób i firm zainteresowało się ideą nowego systemu gospodarczego i zainwestowało pieniądze w ponad 4 tys. różnego rodzaju kryptowalut.
Głosy krytyczne wobec web3
Wizja wdrożenia web3 budzi nie tylko zachwyt, pojawiają się również głosy krytyczne na temat możliwości budowy zdecentralizowanej sieci.
Niektórzy twierdzą, że technologia blockchain jest jeszcze na w zbyt wczesnym stadium rozwoju, by móc w pełni wykorzystać i ocenić jej funkcjonowanie. Tim O'Reilly, autor „What is Web 2.0”, uważa, że chociaż społeczność technologiczna docenia idee web3, obecny system jest zbyt słabo rozwinięty, aby wypełnić luki między zdecentralizowanymi technologiami a systemami spoza obszaru web3.
W artykule „Why it’s too early to get excited about Web3” (tekst w j. ang.) O’Reilly pisze:
Jeśli web3 ma stać się ogólnodostępnym systemem finansowym lub powszechnym zdecentralizowanym systemem opartym na zaufaniu, musi wypracować solidne interfejsy z systemami prawnymi i gospodarką rzeczywistego świata.
Kolejnym sceptykiem jest Molly White, inżynier oprogramowania, która prowadzi blog Web3 Is Going Just Great odsłaniający ciemne strony web3. White zamieszcza wiadomości na temat oszustw i korupcji na rynkach NFT i kryptowalut, a także krytykuje wpływ uczestników powstającego rynku web3 na gospodarkę, kulturę i środowisko.
Wielu krytyków kwestionuje również wpływ web3 na zrównoważony rozwój i ekologię. Już dziś korzystanie z sieci generuje więcej CO2 niż przemysł lotniczy (internet odpowiada za ok. 4% globalnych emisji CO2), a ten negatywny wpływ ma stale rosnąć, ponieważ każde działanie online zostawia ślad węglowy.
Podsumowanie
Idea internetu współtworzonego przez użytkowników, bez globalnych korporacji gromadzących i wykorzystujących nasze dane, niewątpliwie budzi zainteresowanie. Jednak nadal potrzebujemy odpowiedzi na wiele pytań. Jakie korzyści i jakie straty przyniesie wdrożenie web3? Co to będzie znaczyło dla gospodarki, zrównoważonego rozwoju i kwestii bezpieczeństwa? Z ciekawością i uwagą obserwujmy więc rozwój internetu nowej generacji.
Kasia Lankiewicz
Specjalista SEO
