Co to jest UX? Przewodnik po doświadczeniach użytkownika i procesie projektowania UX

Poranna kawy, która naprawdę dobrze smakuje tylko w ulubionym kubku lub filiżance, aplikacje mobilne, z których z przyjemnością korzystasz, projekty stron internetowych, które chętnie oglądasz – znaczna część naszej codzienności to regularne kontakty z produktami cyfrowymi i materialnymi. Te interakcje generują w nas pewne uczucia i pozostawiają trwałe wrażenia – to właśnie doświadczenia użytkownikach, zjawisko określane skrótem UX (user experience).

Projektowanie UX to sztuka przemyślanego kształtowania produktów, aby zapewniały jak najlepsze doświadczenia przy korzystaniu z nich. Moim zdaniem, to główny bohater XXI wieku i najważniejszy trend w projektowaniu. UX desing ma w sobie ogromny potencjał do poprawiania naszych złożonych relacji z produktami i technologią, a projektowanie UX staje się integralną częścią świata designu.

Czym więc jest user experience? I dlaczego jest to tak ważne? W tym artykule odpowiemy na te pytania, zagłębiając się w ambitne idee i założenia, które kształtują świat projektowania UX.

Planujesz karierę w projektowaniu UX? Chcesz dowiedzieć się, jak stworzyć stronę internetową zgodną z zasadami UX? Czy po prostu interesuje Cię, co to jest UX i chcesz dowiedzieć się więcej o tej fascynującej dziedzinie? W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje.

W obszernym przewodniku po UX omówimy następujące zagadnienia:

• Czym jest projektowanie UX?

• Co składa się na dobre doświadczenia użytkownika?

• Jak wygląda proces UX?

• I dodatkowo podamy pięć przykładów stron internetowych z doskonałymi rozwiązaniami UX

UX design – a co to takiego?

Doświadczenia użytkowników mają ogromne znaczenie, ale znajomość pojęcia user experience, jest równie rzadkie wśród ogółu społeczeństwa, jak samo zjawisko jest rozpowszechnione w naszym życiu. UX desing to dziedzina projektowania, w której cała uwaga jest skupiona na potrzebach ludzi. Kluczem projektowania UX jest dobra interakcja człowieka z produktem we wszystkich obszarach tej relacji.

Jako konsumenci mamy doświadczenia związane z każdym produktem, z którego korzystamy, doświadczamy różnych uczuć w tych kontaktach. To dotyczy zarówno przechodzenia między stronami internetowymi, aby dokonać zakupu, korzystania z aplikacji mobilnej, gdy chcemy zamówić jedzenie z dowozem, a nawet czegoś tak trywialnego jak otwieranie parasola. Interakcje z produktami wywołują w nas liczne emocje – możemy uważać, że dane rozwiązanie lub produkt jest frustrujące lub satysfakcjonujące, wysokiej jakości lub kiepskie, potrzebne lub zupełnie zbędne.

Don Norman, autor książki Dizajn na co dzień, ukuł termin „user experience” już w latach 90. i opisał go w następujący sposób:

„Produkt to coś więcej niż tylko produkt. To spójny, zintegrowany zestaw doświadczeń. Pamiętaj o tym na wszystkich etapach powstawania produktu lub usługi – od pierwszych założeń po refleksje i podsumowania na koniec, od pierwszego użycia, po zapewnienie wsparcia, obsługi i konserwacji. [Projektanci UX] powinni sprawiać, aby wszystkie te elementy płynnie ze sobą współgrały”.

Fundamentalnym celem strategii projektowania UX i jest opracowanie lub ulepszenie produktu w taki sposób, aby zapewniał użytkownikom najlepsze doświadczenia od samego początku aż do końca interakcji.

Jaka jest różnica między UX a UI?

Te dwa pojęcia brzmią podobnie, ale kiedy zrozumiesz różnicę między UX i UI, zdasz sobie sprawę, że nie są to terminy równorzędne. Zarówno UX jak i UI (user interface) design polega na kształtowaniu najlepszego produktu końcowego, istnieje jednak zdecydowana różnica pomiędzy tymi dwoma obszarami.

Projektowanie UX to proces analityczny, który dotyczy całego procesu planowania i wprowadzania produktu na rynek – od badań użytkowników i tworzenia prototypu aż do wypuszczenia produktu w obieg. Zadaniem projektantów UX jest wypełnienie luki pomiędzy potrzebami użytkowników a potrzebami biznesu.

Obszar UX to konstruowanie całości doświadczenia użytkownika, UI zaś koncentruje się na kształtowaniu wizualnych i namacalnych elementów, z którymi odbiorcy wchodzą w interakcję. Projektanci UX i UI harmonijnie współpracują ze sobą przy tworzeniu produktów – każda z tych ról jest równie istotna dla końcowego sukcesu.

Załóżmy, że jest para projektantów UX/UI pracujących razem nad stroną internetową. Projektant UX skupia się na całościowo na funkcjonalności strony, konsultuje się z projektantami produktów, analitykami, użytkownikami i marketerami. Cały złożony proces prowadzi do odkrycia, jakie funkcje są potrzebne, aby zapewnić odwiedzającym płynne przeglądanie stron. I właśnie te informacje UX designer przekazuje do projektanta UI.

Projektant UI następnie podejmuje decyzje dotyczące kwestii estetycznych, które są konieczne, aby wprowadzić w życie określone rozwiązania. Decyduje o rozmiarze obrazów, rozmieszczeniu treści, ilości tekstu i tak dalej. Zadaje pytania: Jaki układ stron będzie najlepszy dla użytkownika? Jak dużo informacji powinno znaleźć się na stronie głównej? Czy całościowy interfejs jest atrakcyjny wizualnie i przyciąga uwagę?

Co decyduje o pozytywnych doświadczeniach użytkownika?

Sukces w projektowaniu UX można osiągnąć jedynie dzięki głębokiemu zrozumienie potrzeb, oczekiwań i wartości użytkowników. To powie Ci każdy projektant – definicji dobrego doświadczenia użytkownika nie da się sprowadzić do jednego czynnika. Każda interakcja pomiędzy użytkownikiem a produktem ma w sobie wyjątkowy potencjał, a każdy projekt ma swój własny, niepowtarzalny cel i założenia.

Shani Sharabani, projektantka UX w Wix, ma kilka dodatkowych spostrzeżeń na temat doświadczeń użytkownika. Zaczyna od tego, że „kluczem do dobrego projektu UX jest to, że musisz przewidzieć, czego będzie chciał użytkownik i odpowiedzieć na jego pytania, zanim jeszcze je zada”.

Użyteczność to nie wszystko

Większość ludzi zakłada, że produkt mający dobry UX design to taki, który jest po prostu użyteczny. Ale to by oznaczało, że każdy produkt, który zdoła doprowadzić nas z punktu A do punktu B, gwarantuje dobre doświadczenie użytkownika.

Użyteczność jest ważna, ale nie wystarczy, by zapewnić odbiorcom cały zakres dobrych doświadczeń. Produkt może być praktyczny (na powierzchownym poziomie), a mimo to rozczarować użytkowników. Ponadto należy wziąć pod uwagę kontekst – to, co dla jednych jest użyteczne, dla innych może stanowić wyzwanie, a produkt, który dawniej rozwiązywał problemy, dziś może wydawać się przestarzały.

Klasycznym tego przykładem jest dawna szklana butelka ketchupu Heinz. Użytkownicy odkręcali nakrętkę, obracali butelkęi cierpliwie czekali, aż keczup wypłynie, postukując w butelkę dla przyspieszenia efektu. Kiedy Heinz po raz pierwszy wypuścił tę klasyczną butelkę pod koniec XIX wieku, rozwiązanie wydawało się naprawdę innowacyjne. Butelka pozwalała użytkownikom na wygodną konsumpcję produktu, a szkło umożliwiało sprawdzenie, ile ketchupu jeszcze pozostało.

Robimy duży skok w czasie i wracamy do 2021 r. Dziś wiemy, że plastikowa butelka firmy Heinz, która umożliwia wyciskanie keczupu, jest o wiele wygodniejszą opcją. Nowe opakowanie jest łatwe w użyciu, a dostęp do keczupu natychmiastowy. Co najważniejsze, plastikowa butelka jest idealna dla wyjątkowej grupy docelowych użytkowników – dzieci. Szklane opakowanie wymagało od małych rączek skomplikowanych działań, za to z plastikowym radzą sobie bez trudu.

Siedem zasad UX

Co oprócz użyteczności stanowi o dobrych doświadczeniach użytkownika? Przyjrzymy się kilku wypróbowanym, wiarygodnym wskazówkom. Zobaczymy też, jak można je zastosować w projektowaniu stron internetowych. Poniżej znajduje się siedem podstawowych zasad, które według projektanta, Petera Morville'a, określają cechy UX:

• Użyteczność

• Funkcjonalność

• Łatwość znalezienia

• Wiarygodność

• Atrakcyjność

• Dostępność

• Wartościowość

Użyteczność

Czy produkt lub strona służą założonemu celowi? Pierwszym wyznacznikiem dobrego projektu UX jest to, czy produkt końcowy stanowi rozwiązanie dla docelowego użytkownika. Produkt bez wyraźnego zastosowania nie odniesie sukcesu na rynku pełnym artykułów ukierunkowanych na cel.

Co jest, a co nie jest użyteczne, czasem zależy od osoby odbiorcy. Są produkty mające w oczach użytkowników specyficzną wartość, która nie zawsze jest dostrzegana lub zrozumiała dla innych. Tak jest rzeczami lub rozwiązaniami służącymi doznaniom estetycznym lub dającym poczucie satysfakcji. Tak jest np. z niedawno wydaną przez Tannera Villarette'a aplikacją mobilną, którą użytkownicy mogą instalować na swoich iPhone'ach, aby korzystać z klasycznego interfejsu iPoda z 2014 roku.

Mówimy tu o osobach z zamiłowaniem do stylu retro. Choć oprogramowanie ma niewielkie znaczenie pragmatyczne, to jednak oferuje pozytywne doświadczenie użytkownikom ceniącym sobie wspomnienia i przywołującą je estetykę.

Jak użyteczność wpływa na projektowanie stron www?

W projektowaniu stron internetowych użyteczność przejawia się tym, że sama strona internetowa skutecznie pomaga użytkownikom w osiągnięciu konkretnego celu, np. dokonaniu zakupu, zdobyciu informacji lub zapisaniu się na kurs.

Użyteczność powinna być oceniana w stosunku do każdego elementu projektu strony. Wchodzisz np. na stronę sklepu online i masz pytania dotyczące konkretnego produktu. Widoczna na stronie głównej funkcja czatu wydaje się idealnym rozwiązaniem, aby szybko uzyskać odpowiedź. Wysyłasz wiadomość, czekasz i czekasz, ale odpowiedź nie przychodzi – aż w końcu orientujesz się, że funkcja nie została aktywowana. Ten element designu jest więc zupełnie zbędny, stwarza fałszywe oczekiwania dla użytkownika i skutkuje nieprzyjemnymi doświadczeniami.

Funkcjonalność

Najbardziej udane projekty UX umożliwiają użytkownikom osiąganie celów w sposób intuicyjny, efektywny i satysfakcjonujący. Produkt, który nie jest użyteczny na wysokim poziomie, nadal może spełniać swoją rolę, ale ma mniejsze szanse na odniesienie sukcesu na rynku. Jednak produkt, który ułatwia nam codzienne zadania i sprawia, że działamy bardziej efektywnie, zdecydowanie będzie się wyróżniał.

Jak funkcjonalność wpływa na projektowanie stron www?

Strona funkcjonalna to taka, która pomaga użytkownikom szybko i skutecznie osiągnąć założone cele. Załóżmy, że jesteś na stronie internetowej poświęconej fitnessowi. Odwiedzasz te strony, bo chcesz dowiedzieć się więcej o trenerach i prowadzonych zajęciach, a na koniec zapisać się na zajęcia.

Wyobraź sobie dwa możliwe scenariusze rezerwacji: jeden wymaga od Ciebie przechodzenia między licznymi podstronami, aż w końcu trafisz na pełen niejasnych pytań formularz zapisu, podasz swoje dane osobowe i poczekasz, aż instruktor wyśle e-mail z potwierdzeniem rejestracji. W drugim przypadku od razu widzisz w nagłówku strony przycisk „Zarezerwuj”, który po bezpośrednio prowadzi Cię do kalendarza rezerwacji online. Wybierasz preferowane zajęcia, płacisz za nie online i natychmiast otrzymujesz potwierdzenie, jesteś w grupie uczestników zajęć.

Podczas gdy oba scenariusze technicznie są funkcjonalne w tym sensie, że prowadzą użytkownika z punktu A do punktu B, to jednak jest ogromna różnica w poziomie doświadczeń użytkownika. Drugie rozwiązanie jest łatwe w użyciu, bezproblemowe i satysfakcjonujące, a pierwsze wymaga wielu etapów i długiego czasu oczekiwania, co frustruje klientów.

Łatwość znalezienia

Jak użyteczny jest produkt, do którego grupa docelowa nie może dotrzeć? W UX, łatwość znalezienia oznacza, że odbiorcy mogą zlokalizować produkt i uzyskać do niego dostęp wtedy, kiedy tego potrzebują. W odniesieniu do świata cyfrowego, np. stron online, dotyczy to możliwości łatwego dotarcia do poszukiwanych informacji i zasobów.

Jak łatwość znalezienia wpływa na projektowanie stron www?

Zapewnienie, że użytkownicy bez problemu zidentyfikują poszukiwane strony www to jedno z kryteriów dobrego designu UX. Proces polega na przewidywaniu, które aspekty witryny są najważniejsze dla odwiedzających i wyświetlaniu tych elementów w dogodnym miejscu, np. w menu, w nagłówku lub w widocznym miejscu na stronie głównej.

Sharbani mówi, że „kiedy użytkownik wchodzi na stronę, musi w ciągu kilku sekund zrozumieć, jaki jest jej cel i gdzie może znaleźć potrzebne treści. Taka strona powstaje z połączenia dobrego projektu i dobrej organizacji treści, ale nie może być przepełniona”.

Wyobraź sobie, że trafiasz na stronę internetową restauracji, która zapewnia w reklamach, że oferuje wygodne dostawy zamówień online. Znajdujesz menu i wybierasz, na co masz ochotę, ale pojawia się spory problem – nigdzie nie jesteś w stanie znaleźć informacji, jak złożyć zamówienie. Goście tej strony mają konkretne oczekiwania i poczują się zawiedzeni, gdy nie znajdą tego, czego potrzebują.

Wiarygodność

Wiarygodność to przede wszystkim uczciwość i podtrzymywanie dobrej reputacji zbudowanej wokół marki. Jest to szczególnie ważne ze względu na emocje docelowych użytkowników. Użytkownik oczekuje określonej jakości w kontakcie z marką na podstawie tego, co obiecują mu reklamy lub co usłyszał o marce o innych ludzi. Poczuje się oszukany, gdy nie otrzyma obiecanego doświadczenia. Marki o ugruntowanej wiarygodności gromadzą użytkowników, którzy wiedzą, że mogą zaufająć obietnicom i związują się z marką na długi czas. Ta ugruntowana relacja sprzyja też pozyskiwaniu nowych, lojalnych klientów.

Strona internetowa, jakieś rozwiązanie lub produkt nie muszą odnieść sukcesu już za pierwszym razem, ale nie musi się to wiązać z utratą wiarygodności. Marki są wysoko cenione przez swoich użytkowników przede wszystkim wtedy, gdy ich słuchają i reagują na ich skargi i prośby.

Sharabani dodaje: „Zawsze znajdą się jacyś użytkownicy, którzy nie będą w pełni zadowoleni. Gdy wprowadzamy nowy produkt, wiemy, że pojawi się coś, co trzeba będzie ulepszyć. Moim zdaniem najważniejszą rzeczą jest dać użytkownikom poczucie, że ich słuchamy i że bierzemy pod uwagę ich opinie. Nawet jeśli nie jesteś w stanie od razu udostępnić funkcji, których oczekują, pokaż im, że ich słuchasz”.

Jak wiarygodność wpływa na projektowanie stron www?

Istnieje wiele powodów, dla których firmy tworzą strony internetowe: aby wzmocnić markę, udostępnić klientom wygodne narzędzie do wykonywania określonych zadań (np. dokonywania zakupów), aby budować obecności w sieci. Strona internetowa jest miejscem, w którym marka może zaistnieć i oferować klientom wartościowe rozwiązania.

Wiarygodna strona internetowa to taka, która jest na bieżąco aktualizowana, sprawnie funkcjonuje i naprawdę reprezentuje markę lub firmę. Wyobraź sobie, że wchodzisz do sklepu internetowego reklamującego wyprzedaż – ceny niższe o 20 proc. na cały asortyment. Wybierasz artykuły, przechodzisz do kasy i już masz dokonać płatności online, gdy widzisz, że naliczono pełną kwotę, ponieważ wyprzedaż się skończyła. Takie doświadczenie pozostawi użytkownika z negatywnymi wrażeniami na temat marki, ponieważ zawartość jej strony jest nieaktualna i niewiarygodna.

Atrakcyjność

Budując estetyczną i emocjonalną więź pomiędzy marką a jej docelowymi użytkownikami, firmy generują poczucie pragnienia w stosunku do nowych produktów, organizowanych wydarzeń i innych ofert. Dopóki marka spełnia oczekiwania, atrakcyjność jej oferty jest dobrym początkiem na drodze do user experience. Potem zainteresowanie produktem rozchodzi się zgodnie efektem domina.

Kolejną korzyścią płynącą ze wzbudzania pożądania posiadania danego produktu lub marki jest to, że użytkownicy, którzy już z niego skorzystali, prawdopodobnie pochwalą się tym swoim znajomym – a to wywoła rozchodzącą się falę zaciekawienia wśród potencjalnych nowych odbiorców, którzy też będą chcieli tę rzecz lub rozwiązanie przetestować.

Jak atrakcyjność wpływa na projektowanie stron www?

Atrakcyjny wizerunek danego produktu to zasługa autentycznego i spójnego brandingu. Marki wzmacniają swój wpływ na rynek dzięki wyjątkowemu logo, wyrazistym kolorom marki i intrygującym tekstom reklamowym. Wszystkie te elementy sprawiają, że marka jest rozpoznawalna i cieszy się zaufaniem wśród docelowych odbiorców.

W projektowaniu stron internetowych wszystkie elementy muszą być w pełni zgodne z brandingiem. Na przykład strona, która nie zawiera logo lub nazwy firmy, używa niekonsekwentne z brandingiem palety barw i odmiennego niż zwykle stylu języka, raczej wprawi klientów w dezorientację. Choć nie ma to bezpośredniego wpływu na odczucia dotyczące produktu końcowego, użytkownik w takiej sytuacji prawdopodobnie opuści stronę i poszuka innej, znanej mu marki.

Dostępność

Dostępność oznacza usuwanie barier, które uniemożliwiają korzystanie z produktu użytkownikom z ograniczeniami lub niepełnosprawnościami. Obejmuje to projektowanie produktów, aplikacji i stron internetowych tak, aby każdy gość, niezależnie od ograniczeń, mógł z nich korzystać na równych prawach i z powodzeniem osiągał założony cel końcowy.

Chociaż ten aspekt UX desingu często jest pomijany, może przynieść liczne korzyści Twojej firmie dzięki rozszerzenie zasięgu rynkowego na osoby, które poszukują produktów gwarantujących dostępność. Co więcej, gdy poprawisz poziom dostępności swoich stron internetowych lub produktów, sprawi to, że będą one po prostu łatwiejsze w użyciu.

Jak dostępność wpływa na projektowanie stron www?

Przy tworzeniu stron uwzględniających zasady dostępności cyfrowej jest wiele ważnych aspektów, które trzeba wziąć pod uwagę: kontrast kolorystyczny, rozmiary czcionek, teksty alternatywne itp. Ważne jest, aby firmy weryfikowały, czy ich strony stosują się do podstawowych wymagań w zakresie dostępności. Można to zrobić przy użyciu takich narzędzi jak Kreator ułatwień dostępu Wix. To rozwiązanie pomaga także wprowadzać odpowiednie zmiany na stronach, aby zwiększać ich dostępność dla wszystkich.

Dostępność to dowód odpowiedzialności, ale także wymierne korzyści dla firm, które zwracają na to uwagę. Dostępne strony poprawiają wizerunek marki, zwiększają wydajność stron i minimalizują ryzyko prawne.

Wartościowość

Tworzenie wartości marki lub produktu to centralny punkt działań UX. Można ją zdefiniować jako sumę indywidualnych cech wymienionych powyżej. Każdy użytkownik ma unikalne potrzeby i patrzy na produkty ze swojej jednostkowej perspektywy. Omawiane aspekty różnie działają na różnych ludzi, a poszczególne elementy UX są bardziej wartościowe dla jednych osób niż dla innych.

Gdy firma lub produkt reprezentuje wszystkie cechy omówione powyżej, to znacznie zwiększa swoje szanse na to, że w oczach docelowych odbiorców będzie uchodzić za coś wartościowego. Postrzeganie przedmiotu jako wartościowego sprawia, że odczuwamy satysfakcję z jego używania – a sam produkt może odnieść na sukces na rynku pełnym innych opcji.

Jak wygląda proces UX?

Znamy już znaczenie UX i wiemy, na czym polega dobry UX desing. Teraz zajmiemy się praktyką i dowiemy się, jak projektanci pracują nad tworzeniem doświadczeń użytkowników.

Doskonałe doświadczenia użytkowników mogą się zmaterializować tylko dzięki głębokiemu zrozumieniu wartości odbiorców, ich możliwości, potrzeb i pragnień. Projektanci UX powinni cechować się wyjątkowymi umiejętnościami analizowania i rozwiązywania problemów, dążyć do zrozumienia, czego docelowi użytkownicy potrzebują i jak czują się, używając danego produktu. Naprawdę dobrzy projektanci to ci, którzy przechodzą przez pogłębione procesy, odkrywają źródła obecnych lub potencjalnych problemów i je eliminują, a potem kształtują rozwiązania gwarantujące dobre doświadczenia użytkowników.

Nie ma jednego uniwersalnego podejścia do projektowania UX i rzadko istnieje tylko jedno właściwe rozwiązanie. Każdy projekt UX wymaga indywidualnego zestawu narzędzi i metod, które doprowadzą do najlepszego w danym przypadku rozwiązania: zaprojektowania, wyprodukowania i wprowadzenia na rynek danej usługi lub produktu. Jest to proces iteracyjny, który wymaga wsłuchiwania się w reakcje użytkowników – a następnie ponownego przemyślenia pewnych rozwiązań i funkcji. Celem jest stałe ulepszanie lub uaktualnianie oferowanych produktów i usług.

Etapy procesu UX

Projektowanie UX ma wiele aspektów. Kształtowanie idealnego doświadczenia użytkownika obejmuje całościowy, płynny przepływ pracy, rzadko jest to realizacja ściśle określonej sekwencji kroków. Projektanci UX mogą rozpoczynać pracę na różnych etapach, w zależności od tego, czy istnieje już jakaś wersja produktu, czy jest on tworzony od podstaw.

Niezależnie od indywidualnego podejścia, proces UX zawsze powinien przebiegać według poniższych założeń. Tylko takie podejście pozwala w pełni zrozumieć, na ile produkt odpowiada na potrzeby użytkowników – jeszcze przed wprowadzeniem go na rynek:

• Koncepcja (Ideation and definition)

• Badanie (Research)

• Analiza (Analysis)

• Projekt (Design)

• Testy (Testing)

• Zakończ – wprowadź na rynek – zacznij od nowa (Finalize, launch, repeat)

Poniżej omówimy, jak wyglądają te etapy i praktyki stosowane do ich osiągania.

Etap 1: Koncepcja

Pierwszym etapem projektowania UX jest pełne zrozumienie produktu, użytkownika i marki – i upewnienie się, że wszystkie założenia i idee harmonijnie ze sobą współgrają. Na ogół firmy patrzą na produkty z perspektywy marketingowej i mają tendencję do skupiania się na sukcesie rynkowym, jednak strategia projektowania UX kładzie nacisk na wspieranie użytkownika, wpisując się gdzieś pomiędzy potrzebami odbiorców a potrzebami firmy.

Mając wiedzę o tym, w jaki sposób każdy aspekt produktu ma być urzeczywistniony, w fazie koncepcji (ang. ideation and definition phase) projektanci zajmują się budowaniem sceny dla całego procesu UX design. Jest to czas, kiedy wszyscy zaangażowani w rozwój produktu – projektanci UX i UI, marketerzy, decydenci i wszyscy bezpośrednio zainteresowani – włączają się w burzę mózgów, kształtowanie i definiowanie tego, co chcą osiągnąć. Zadają pytania: Jakie problemy chcemy rozwiązać? Jakie przeszkody mogą stanąć nam na drodze? Kto będzie korzystał z tego produktu? Jakie są nasze KPI?

Niezależnie od tego, co ma być efektem końcowym projektu UX (produkt fizyczny, aplikacja strona internetowa itp.), kluczowe jest dopracowanie koncepcji i celów. Wiąże się to z badaniami, dogłębnym analizami, strategicznym planowaniem – to wszystko zaś stanowi solidną podwalinę do dalszych działań, zanim firma podejmie konkretne kroki w kierunku rozwoju, projektowania i marketingu.

Do najbardziej efektywnych metod projektowania UX na tym etapie należą:

• Wywiady z interesariuszami (Stakeholder interviews)

• Zarys koncepcji (Concept sketching)

• Spotkanie otwierające projekt (Kickoff meeting)

Rozmowy z interesariuszami i decydentami

Pogłębione wywiady z interesariuszami i decydentami to znakomity sposób zbierania ważnych informacji na początku procesu projektowania UX. Celem wywiadów jest zgromadzenie wartościowej wiedzy pochodzącej od ekspertów, którym zależy na wyniku projektu.

Decyzja o tym, z którymi interesariuszami projektant UX ma przeprowadzić rozmowy, zależy od tego, jakiego rodzaju wskazówek potrzeba na pierwszym etapie. Generalnie zaleca się, aby rozmawiać z tymi, którzy podejmują decyzje finansowe lub są ważni dla organizacji projektu.

W tych rozmowach projektanci UX określają ogólny kierunek projektu. Obejmuje to takie kwestie jak: kim dokładnie jest użytkownik docelowy, jakie będą role poszczególnych członków zespołu, nadrzędne cele i KPI.

Ogólny szkic koncepcyjny

Ogólny szkic koncepcyjny jest pomocny przy generowaniu pomysłów na wczesnym etapie. Proces ten obejmuje konsultacje z członkami zespołu projektowego na samy początku procesu, aby uzyskać od nich cenny wkład. Każdy uczestnik powinien przedstawić swoje pomysły zespołowi, tłumacząc co, stoi za określoną ideą. Lider UX zazwyczaj wykorzystuje ten zbiór informacji do rozpoczęcia procesu projektowania.

Spotkanie otwierające

Projektowanie UX może i powinno być procesem opartym na współpracy. Dlatego trzeba zdefiniować cele projektu z różnych punktów widzenia. Jeśli w jeden projekt zaangażowanych jest wiele osób, przeprowadzenie warsztatów grupowych lub spotkania otwierającego jest skutecznym sposobem na wymianę wiedzy i włączenie w projekt wszystkich zaangażowanych. Spotkanie otwierające może być prowadzone przez lidera UX i powinno zgromadzić osoby reprezentujące różne obszary: biznes, marketing, projektowanie i użytkowników.

Podczas spotkania zespół definiuje cel i założenia swojego produktu, mówi, kim są idealni użytkownicy, przedstawia zadania projektowe, cele badawcze i sposób pomiaru sukcesu. Ponadto spotkanie inauguracyjne powinno być moderowane w taki sposób, aby członkowie zespołu mogli też wyrazić swoje obawy i niepewności.

Po zakończeniu spotkania kickoff cały zespół projektowy powinien mieć jasną wizję tego, kto jest odpowiedzialny za podejmowanie ostatecznych decyzji, wiedzieć, że wszyscy zaangażowani są poinformowani i przygotowani – i czuć inspirację do rozpoczęcia pracy.

Etap 2: Badania

Rozpoczęcie projektu UX prowadzi do krytycznych pytań o docelowych użytkowników i rynek. Dlatego też kolejnym etapem zazwyczaj są badania. Badania UX pozwalają projektantom skupić się na zebraniu informacji zarówno jakościowych, jak i ilościowych, które pomogą w zrozumieniu zakresu projektu i podejmowaniu trafnych decyzji.

Przyjrzyjmy się kilku najlepszym metodom prowadzenia badań UX:

• Badania użytkowników (User research)

• Badania rynku (Market research)

• Testy użyteczności (Usability testing)

Badania użytkowników

Ponieważ UX to projektowanie zorientowane na użytkowników, konieczne jest zainwestowanie wystarczającej ilości czasu na dogłębne zrozumienie ich zachowań, pragnień, możliwości i potrzeb. Poczynione spostrzeżenia staną się bezcennym źródłem informacji dla projektantów UX w całym procesie projektowym, pomagając im głebiej rozumieć relację użytkownik-produkt.

Istnieją różne podejścia dotyczące badań użytkowników, niektóre z najbardziej popularnych metod to:

Wywiady z użytkownikami – to niezawodny sposób na zebranie danych o docelowych użytkownikach i zrozumienie ich doświadczeń. Projektanci UX przygotowują zestawy pytań do wywiadów i prowadzą indywidualne rozmowy z osobami reprezentującymi grupę docelową. Celem jest zdobycie informacji o zachowaniach, potrzebach, pragnieniach i bolączkach odbiorców lub uzyskanie informacji zwrotnej na temat produktu.

Grupy fokusowe – celem grupy fokusowej prowadzonej przez projektantów UX jest organizacja dyskusji grupowej na temat produktu. Z tej wymiany zdań projektanci zaczerpną niezbędne informacje. Główną zaletą tej metody badania jest poznanie wielu perspektyw i punktów widzenia podczas jednego spotkania.

Ankiety wśród użytkowników – ankiety to kwestionariusze wysyłane do docelowych użytkowników, które zawierają strategiczne pytania związane z produktem. Ankiety mogą być wysyłane do dużych grup użytkowników jednocześnie, dzięki czemu w wygodny sposób można zdobyć duży zakres informacji pochodzących od wielu użytkowników i zebrać wymierne dane.

Badania rynku

Badania rynku są mniej skoncentrowane na bezpośrednim doświadczeniu użytkownika, ale pomagają zrozumieć działania konkurencji, poznać popyt na produkt, standardy i trendy w branży. Te spostrzeżenia wraz z danymi uzyskanymi z badań użytkowników pomagają w podejmowaniu decyzji dotyczących marki, jej promocji i sprzedaży danego produktu.

Testy użyteczności

Kiedy gotowa jest już wczesna wersja produktu lub dostępny jest istniejący produkt o zbliżonych funkcjonalnościach, warto przetestować go na docelowych użytkownikach, a następnie zapytać o ich doświadczenia. Badanie użyteczności pozwoli projektantom UX zdobyć z pierwszej ręki informacje o tym, jak użytkownicy reagują na ich produkt.

Kluczowe obserwacje obejmują sprawdzenie, czy użytkownik może z powodzeniem zrealizować swoje założenia, czy korzystanie z produktu sprawia mu przyjemność, czy w wystarczającym stopniu spełnia on potrzeby odbiorcy i czy ta osoba zechce ponownie z produktu skorzystać. Gdy testy ujawnią problemy z zastosowaniem produktu, będzie to stanowiło okazję do znalezienia rozwiązań, dzięki którym w przyszłości finalni użytkownicy unikną trudności i frustracji.

Etap 3: Analiza

Dane uzyskane z badań otwierają projektantom UX drzwi do szerszej wiedzy na temat odbiorców i rynku. Po dogłębnej analizie zebranych informacji można odpowiedzieć na liczne pytania i sprecyzować założenia dla produktu. Lepsze zrozumienie potrzeb docelowych użytkowników i cenne spostrzeżenia poczynione podczas fazy badań pozwalają projektantom UX kształtować wszechstronne doświadczenia użytkownika.

Oto elementy, które projektanci UX często wykorzystują, aby zobrazować obiekty badań i dostosować cele dla produktu:

• Persona marketingowa (user persona)

• Podróż użytkownika (user journey)

Osoba użytkownika (user persona)

W procesie projektowania UX tzw. persony pomagają wizualizować docelowych użytkowników – służy to wypracowaniu precyzyjnego podejścia do projektowania produktu i doświadczeń. Modelowe obiekty użytkowników (user personas) to fikcyjne postaci tworzone przez projektantów UX na podstawie wyników badań. Reprezentują rzeczywistych użytkowników docelowych i do nich projektanci odnoszą się w całym procesie projektowania.

Każda persona ma fikcyjne imię i nazwisko oraz wizerunek, są jej przypisane podstawowe informacje demograficzne (na podstawie badań realnych użytkowników), takie jak wiek, płeć, narodowość itp. Dodatkowo projektanci UX przypisują personom określone zachowania, m.in. zwyczaje związane z wydatkami, upodobania, istotne problemy, sposoby korzystania z mediów społecznościowych.

Mapa podróży użytkownika (journey map)

Mapa podróży użytkownika pokazuje, w jaki sposób docelowi użytkownicy doświadczają produktu, krok po kroku. Zazwyczaj jest zwizualizowana w formie osi czasu z wyszczególnieniem wszystkich punktów kontaktu użytkownika z produktem w określonej kolejności.

Mapa podróży użytkownika pomaga projektantom UX upewnić się, że produkt jest zgodny z potrzebami i możliwościami użytkowników oraz że pomaga im wykonać zamierzone działania. Odbywa się to przez wyobrażenie sobie kontekstu, w jakim działa użytkownik, wyznaczeniu kroków potrzebnych do osiągnięcia celu końcowego oraz zdefiniowanie poziomu funkcjonalności dla każdej akcji.

Etap 4: Projektowanie

Po zakończeniu badań i analiz przychodzi etap projektowania. Dzięki zdobytej wiedzy i spostrzeżeniom projektanci UX tworzą wizualną koncepcję finalnego produktu.

Niemal cały proces projektowania UX przebiega w ramach licznych iteracji, które oznaczają kolejne burze mózgów, szkice koncepcyjne i wkład kluczowych uczestników projektu. W projektowaniu biorą udział zarówno specjaliści od UX i UI, jak i eksperci od brandingu i marketingu oraz inni kluczowi gracze z zespołu produktu.

Oto kilka niezawodnych praktyk stosowanych w ramach procesu UX, aby osiągnąć sukces w projektowaniu produktu, aplikacji lub strony internetowej:

• Schematy (Wireframes)

• Architektura informacji (Information architecture)

• Mikroteksty (Microcopy)

Schematy

Wireframe to schemat produktu cyfrowego, zwykle przedstawiony jako wstępny szkic interfejsu użytkownika aplikacji lub strony internetowej. Ogólne szkice służą do sformułowania i ustalenia podstawowego układu projektu oraz określenia, jakie istotne elementy powinny się w nim znaleźć, aby działał poprawnie.

Pozbawiona docelowych kolorów, czcionek czy tekstów ogólna makieta strony pozwala projektantom skupić się na fundamentach interfejsu użytkownika, zanim zajmą się szczegółami estetycznymi. Bo co dadzą najpiękniejsze kolory, jeśli użytkownik nie będzie mógł wejść w interakcję z podstawową strukturą strony?

Wierzcie lub nie, ale szkice często są po prostu rysowane długopisem na papierze. Niektórzy projektanci UX korzystają jednak z oprogramowania takiego jak Adobe XD, aby przygotować bardziej szczegółowy szkic interfejsu produktu.

Architektura informacji

Architektura informacji to proces organizowania treści w sposób, który jest logiczny i intuicyjny dla użytkowników. Materiały tekstowe i graficzne, CTA (calls-to-action, wezwanie do działania), formularze – świadome rozplanowanie tych informacji sprawi, że użytkownicy poruszający się po aplikacji lub stronie internetowej szybko i łatwo znajdą to, czego potrzebują do realizacji określonego celu.

Proces ten obejmuje ustalenie hierarchii informacji na poszczególnych stronach, a także uwzględnienie nawigacji, tak aby użytkownicy mogli bezbłędnie przechodzić od jednego elementu do drugiego.

Projektanci UX zaczynają od pogrupowania treści, następnie rysują mapę witryny, aby ustalić jej strukturę i wyodrębnić strony nadrzędne i podstrony. Następnie tworzą mapę systemów nawigacyjnych, takich jak menu i filtry, a na końcu etykiety treści, aby określić, jakie materiały znajdą się w danym miejscu.

Mikroteksty

Microcopy (micro copywriting) to krótkie teksty oraz informacje prezentowanie stronach internetowych, banerach oraz innych materiałach. Te małe formy tekstowe używane w interfejsie aplikacji lub strony internetowej prowadzą użytkownika przez całą witrynę i pomagają mu zrozumieć, gdzie, jak i kiedy ma podjąć określone działania.

Warto pamiętać, że doświadczenia użytkownika nie są kształtowane jedynie przez wizualne aspekty projektu, ale również przez język i jego styl. Teksty, które sugerują zapisanie się do newslettera, potwierdzają zakup lub zawierają przeprosiny za błąd (np. nieistniejącą stronę), tworzą interakcje, które wpływają na odczucia użytkownika wobec marki lub produktu.

Najlepsze mikroteksty są zwięzłe, jasne, pomocne i zawsze zgodne z ogólnym stylem i tożsamością marki. Język potoczny sprzyja budowaniu przyjaznej relacji marka-użytkownik i w pewnych okolicznościach jest idealny, podczas gdy w innych użytkownicy oczekują czegoś innego, np. że zostaną przywitani w formalny i profesjonalny sposób.

Etap 5: Testowanie

W projektowaniu z nastawieniem na doświadczenia użytkownika etap testowania strony internetowej lub produktu jest ostatnim, niezbędnym krokiem przed oficjalnym wprowadzeniem finalnego produktu na rynek. Testowanie, nazywane też czasem walidacją, rozpoczyna się zaraz po zakończeniu etapów badań i projektowania, kiedy iteracja niemal w pełni gotowego projektu (high-fidelity iteration) jest gotowa do użycia. Ważne jest, aby testować, używając wersji zbliżonej do finalnego projektu, ponieważ to pomoże projektantom i interesariuszom dokładnie ocenić właściwą wersję.

Poniższe elementy odnoszą się do tego etapu projektowania UX:

• Prototypowanie

• Testy z udziałem użytkowników (user testing)

• Testy wewnętrzne (in-house testing)

Prototypowanie

Prototyp to wczesna wersja produktu, przygotowana do zweryfikowania doświadczeń użytkowników. Na etapie testowania zaleca się korzystanie z zaawansowanych wersji prototypów – takich, które pod względem estetycznym i funkcjonalnym są zbliżone do finalnego projektu.

Testy z udziałem użytkowników

TEsty polegają na tym, że użytkownicy reprezentujący grupę docelową są obserwowani w działaniu. Na tym etapie projektanci zwracają baczną uwagę na to, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcje z poszczególnymi cechami produktu w trakcie jego użytkowania. Wszystkie spostrzeżenia są odnotowywane. Projektanci proszą też o opinie, opracowują ankiety i rejestrują informacje zwrotne. W ten sposób wyłapywane są wszelkie wady badanych rozwiązań i można dalej pracować nad poprawą wrażeń użytkowników.

Testy wewnętrzne

Dobrą praktyką jest również testowanie produktu przez samych projektantów. Regularnie korzystając z własnego projektu i wchodząc z nim w interakcję, projektanci i interesariusze zyskują lepsze zrozumienie tego, co działa dobrze, a co wymaga poprawy.

Etap 6: Zakończ – wprowadź na rynek – zacznij od nowa

Ostatnim etapem procesu projektowania UX jest wprowadzenie produktu na rynek. Po procesie pełnym badań, projektowania i gromadzenia informacji zwrotnych na każdym etapie, wypuszczenie w świat finalnego produktu jest ekscytującym i satysfakcjonującym momentem.

Zazwyczaj rozpoczyna się to od uruchomienia wersji beta – udostępnienia produktu ograniczonej liczbie osób, aby odkryć i rozwiązać nierozpoznane dotąd problemy, zanim produkt będzie dostępny dla ogółu społeczeństwa.

Wprowadzenie produktu lub strony internetowej na rynek wprawdzie oznacza koniec procesu projektowania, ale nie oznacza, że cała praca jest zakończona. Rzadko zdarza się, aby projekt był bezbłędny już przy pierwszej próbie. Aby dostarczać produkty najwyższej jakości w zakresie UX, firmy powinny wsłuchiwać się w reakcje użytkowników i szukać informacji zwrotnych, które pomagają stale udoskonalać projekt. Najlepsi projektanci UX to ci, którzy są otwarci na konstruktywną krytykę i chętnie korzystają z okazji, aby ponownie przeanalizować projekt pod kątem zaspokojenia potrzeb użytkowników.

Doskonały UX design – pięć stron internetowych

Zajmujemy się tworzeniem stron internetowych, więc wykorzystajmy wiedzę o projektowaniu UX i zobaczmy, jak te metody można zastosować do stworzenia pięknej i funkcjonalnej strony www. Od logicznych układów i przejrzystych mikrotekstów, po angażujące funkcje nawigacyjne, poniższe strony z doskonałym UX designem stanowią przykład tego, jak wygląda produkt gwarantujący znakomite doświadczenia użytkownika:

1. Jung Design

Projektant Jung Hoe perfekcyjnie opanował sztukę wykorzystania architektury informacji. Jego strona z portfolio zawodowym służy do pozyskiwania nowych klientów. Jung przekazuje na niej idealną ilość informacji, aby przyciągnąć uwagę odwiedzających i poinformować ich o swoim profesjonalnym doświadczeniu i celach zawodowych.

Łatwy dostęp do CV, przejrzyste przykłady prac oraz przystępny formularz kontaktowy sugestywnie działają na osoby poszukujące dobrego projektanta. Ciekawa animacja i żywe kolory zwracają uwagę i dodają stronie atrakcyjności.

2. Extra & Ordinary Design

Jeśli chodzi o strony internetowe e-commerce, warto zobaczyć rozwiązanie firmy Extra & Ordinary Design, które zapewnia bezproblemowe i przyjemne zakupy online. Przeglądając wyjątkową ceramikę, użytkownicy łatwo mogą filtrować produkty i wybierać te, które mieszczą się w wybranym przedziale cenowym.

Po kliknięciu w wybrany przedmiot użytkownik jest przenoszony na dedykowaną stronę produktu, która zawiera szczegółowe informacje o m.in. zastosowanych materiałach i kosztach dostawy. Jeśli odwiedzający zdecydują się na dokonanie zakupu, wystarczy kliknąć „dodaj do koszyka ”, od razu mogą przejść do kasy i zapłacić – cały proces jest płynny i przejrzysty dzięki nienagannym mikrotekstom i czytelnemu projektowi.

3. Mikaela Reuben

Dobre doświadczenia użytkownika odwiedzającego strony Mikaeli Reuben rozpoczynają się już na intrygującej stronie głównej. Idealnie wyważona i ciekawie uzupełniona animacją strona sprawia, że odwiedzający angażują się w wizualny storytelling Mikaeli, nie gubiąc się przy tym (ani nie nudząc).

Użytkownicy, którzy chcą odkryć szczegóły dotyczące usług Mikaeli Reuben, mogą kontynuować przeglądanie uporządkowanych treści na stronie głównej lub skorzystać z menu w nagłówku, aby przejść skrótem do tego, czego potrzebują. Co więcej, pasek wyszukiwania na górze strony ułatwia znalezienie konkretnych przepisów lub filtrowanie ich według ograniczeń dietetycznych, składników i typów.

4. Noni Ceramica

Ponieważ urządzenia mobilne generują już 52 proc. globalnego ruchu w sieci, duża część projektowania UX oznacza, że goście stron mobilnych powinni mieć ten sam zakres możliwości, co osoby przeglądające strony na ekranie komputera.

W przypadku Noni Ceramica skondensowane menu hamburgerowe pozwala użytkownikom na łatwą nawigację po stronie bez poczucia przytłoczenia nadmiarem treści. Wyraźny przycisk prowadzący do zakupu ułatwia nabywanie produktów niezależnie od tego, gdzie akurat są klienci, co z pewnością zwiększa sprzedaż online.

5. HERoines

HERoines jest organizacją non-profit mającą na celu motywowanie i wspieranie kobiet. Ze względu na znaczenie tej misji, strona musi być informacyjna, inspirująca i pobudzać zainteresowania działalnością organizacji.

Wykorzystany tutaj efekt paralaksy przy przewijaniu strony w dół ułatwia płynny przepływ informacji, tworząc wciągające doświadczenie dla odwiedzających każdą sekcję strony. Dodatkowe poziome przewijanie jest wykorzystane do zaprezentoania banerów z inspirującymi cytatami i wezwaniami do działania, takimi jak „dołącz” lub „przekaż darowiznę”.

Duże czcionki i kontrastujące kolory sprawiają, że strona jest łatwa do odczytania, co gwarantuje jej dostępność dla wszystkich użytkowników. Kolorystyka podkreśla silny branding, co wzmacnia relacje i buduje zaufanie pomiędzy organizacją a użytkownikami strony.

Zespół Wix