Historia e-commerce – początki handlu elektronicznego
Nawet nie znając pojęcia e-commerce, niemal wszyscy uczestniczymy w rynku wymiany handlowej przez internet. Sklepy on-line są dostępne o każdej porze dnia i nocy, ceny często są niższe niż w sklepach stacjonarnych, a oferta wydaje się wręcz nieograniczona – bez wychodzenia z domu możemy robić zakupy w dowolnym miejscu na świecie.
Historia e-commerce jest dość krótka, ale niemal od samego początku handel elektroniczny rozwijał się dynamicznie, by nabrać szalonego rozpędu w ostatnich latach. Pandemia znacząco poprawiła wyniki sklepów internetowych, a rynek e-commerce stał się integralną częścią naszej codzienności.
W tym tekście pokażemy, jak to wszystko się zaczęło.
Na czym polega e-handel?
Handel elektroniczny (e-handel, a po angielsku e-commerce, czyli skrót od electronic commerce) obejmuje wszystkie transakcje dokonywane w sieci. Określenie e-handel obejmuje zarówno sprzedaż produktów fizycznych (np. kosmetyki, meble, odzież itd.) i niefizycznych (np. e-booki, streaming filmów), jak i wszelkiego rodzaju usług (np. korepetycje online, webinaria).
Dziś każda firma, nawet doskonale funkcjonująca w tradycyjnym modelu sprzedażowym, wcześniej czy później otwiera swoj e strony internetowe i uruchamia biznes online.
Wejście na rynek e-commerce jest bardzo proste i dostępne dla każdego, wystarczy założyć własny sklep internetowy lub skorzystać z możliwości wybranej platformy e-commerce.
Kiedy powstał e-commerce?
Obecnie e-commerce jest dla nas codziennością, a jak wyglądały początki handlu elektronicznego?
Początki rynku e-commerce
W 1969 r. wystartowała firma CompuServe, która stała się wielkim graczem w boomie e-commerce lat 90-tych. Firma wprawdzie nie uruchomiła platformy e-commerce, ale stworzyła wiele rozwiązań i praktyk, dzięki którym e-handel mógł się dalej rozwijać.
W 1971 r. dwóch informatyków z Uniwersytetu Stanforda i MIT wykorzystało system ARPANET, prekursora dzisiejszej sieci, do zdalnego wynegocjowania (trudno w to uwierzyć) zakupu marihuany.
W 1984 r. natomiast 78-letnia staruszka z Wielkiej Brytanii wykorzystała urządzenie Videotex, aby zamówić do domu artykuły spożywcze.
Ponieważ jednak za każdym razem wymagana była płatność osobista (zwłaszcza tam, gdzie produkt był nielegalny), żaden przypadków z nich nie może być uznany za klasyczną transakcję e-commerce.
Pierwsze transakcje e-commerce
W 1994 roku 21-letni Dan Kohn sprzedał swojemu koledze płytę CD z muzyką Stinga za 12,48 dolarów. Wbrew pozorom było to wydarzenie godne uwagi, bo Kohn dokonał sprzedaży za pośrednictwem swojej strony internetowej, NetMarket, a zapłaty dokonano zaszyfrowaną transakcją z wykorzystaniem karty kredytowej – tym samym była to pierwsza oficjalnie odnotowana transakcja e-commerce w historii, stuprocentowo zrealizowana w sieci.
W sierpniu 1994 r. Pizza Hut uruchomiła serwis PizzaNet, za pośrednictwem którego klienci mogli składać zamówienia i płacić za swoje pizze online, a rok później, w 1995 roku, Amazon uruchomił swoją pierwszą internetową księgarnię, następnie wystartowały platformy eBay i PayPal. Te firmy wspólnie zapoczątkowały erę handlu elektronicznego, który dziś obejmuje niemal każdy produkt i usługę na świecie i generuje globalnie transakcje warte miliardy dolarów.
Kamienie milowe na drodze rozwoju e-commerce
1979 r. – Michael Aldrich wymyślił zakupy online realizowane dzięki podłączeniu telewizorów do linii telefonicznych; w tym modelu klienci mogli zdalnie zamawiać wybrane artykuły, ale jeszcze nie mogli zdalnie opłacać zamówień
1982 r. – Boston Computer Exchange był pierwszą platformą handlu online; przez stronę internetową sprzedawano tam używane komputery (ale płatności dokonywano przez telefon)
1984 r. – Jane Snowball, 78-letnia Brytyjka, zamówiła artykuły spożywcze do domu za pomocą urządzenia Videotex
1994 r. – 21-letni Dan Kohn dokonał pierwszej w historii transakcji w pełni zrealizowanej w sieci; pierwszym tak sprzedanym produktem była płyta CD z muzyką Stinga
1994 r. – Pizza Hut uruchomiła PizzaNet, pierwszy na świecie system online do zamawiania pizzy
1995 r. – Amazon otworzył księgarnię online
1997 r. – powstał system PayPal
2005 r. – ruszyła pierwsza w historii wyprzedaż Cyber Monday (Cyber Poniedziałek)
2014 r . – rekordowa kwota 2,68 miliarda dolarów ze sprzedaży online podczas Cyber Monday
2019 r. – po raz pierwszy poziom sprzedaży detalicznej w internecie przewyższył sprzedaż w sklepach stacjonarnych
Historia e-commerce w Polsce
1994 r. – ruszyła pierwsza internetowa księgarnia Nepo
1996 r. – uruchomiono pierwszy polski sklep internetowy firmy Terent (szybko zakończył działalność)
1997 r. – firma ToTu otworzyła pierwszy supermarket internetowy
1999 r. – działalność w internecie rozpoczął Merlin.pl, a następnie w 2000 r. pojawiły się strony Empik.pl.
1999 r. – powstała największa platforma transakcyjna on-line w Polsce, Allegro.pl
2003 r. – liczba użytkowników serwisu Allegro.pl przekroczyła milion
2020 r. – wg badania Gemius aż 72 proc. polskich internautów robiło zakupy w krajowych sklepach online, a 30 proc. korzystało także ze sklepów zagranicznych; jako najpopularniejsze platformy respondenci wskazali Allegro, OLX, AliExpress
Co wydarzy się na rynku e-commerce w przyszłości?
Z analizy przeprowadzonej przez PwC wynika, że na polskim rynku prognozowany jest średni roczny wzrost rynku e-commerce aż o 12 proc., a w 2026 r. wartość brutto e-handlu w Polsce osiągnie poziom 162 mld zł. Najszybciej będzie rosła sprzedaż produktów spożywczych i artykułów w kategorii zdrowie i uroda.
Globalny rynek e-commerce nieustannie ewoluuje. Dynamicznie rozwija się sprzedaż mobilna, upraszczane są procedury płatności, coraz szerzej wykorzystywana jest sztuczna inteligencja i rozwiązania VR, rośnie znaczenie doświadczeń użytkownika. Sklepy online chcą być blisko swoich klientów – korzystają z czatbotów i dają możliwość personalizacji produktów.
Jak zarobić na e-commerce?
Rynek e-handlu jest otwarty dla wszystkich. Jak w prosty sposób można zarobić na e-commerce? Zobacz, jak wyglądają najciekawsze strony sprzedażowe i zaprojektuj własny sklep online.
Możesz poszukać pomysłu na rozkręcenie biznesu online bez wkładu własnego lub przy minimalnych nakładach – jest na to kilka ciekawych sposobów, m.in.:
Dropshipping – model współpracy, w którym Ty zajmujesz się promocją i sprzedażą produktów, zaś Twój partner handlowy – produkcją, magazynowaniem i wysyłką.
Usługi druku na żądanie (print on demand) – po Twojej stronie jest tworzenie projektów i przyjmowanie zamówień, a następnie przekazywanie zlecenia do firmy wykonującej nadruki, np. na tym polega biznes koszulkowy.
Podsumowanie
Historia e-commerce wyraźnie pokazuje, że tradycyjny handel ma coraz mniejsze znaczenie, a prawdziwy biznes przenosi się do sieci. Dynamiczny rozwój transakcji online, powstawanie nowych platform, coraz większa popularność narzędzi marketingowych – przyszłość handlu jest w sieci. Załóż swój sklep online, możesz zacząć od wybrania gotowego już szablonu e-commerce i dołącz do grona firm, które są gotowe na sukces na rynku e-commerce.
Kasia Lankiewicz
Specjalista SEO
